*** स्वस्तिक ***

स्वस्तिक 'सु' आणि 'अस्ति' या दोन
शब्दांपासून तयार झालेला शब्द आहे.'सु'
चा अर्थ शुभ आणि 'अस्ति'चा अर्थ - होणे
म्हणजेच ज्यामुळे शुभ होणे, कल्याण होणे तेच
स्वस्तिक आहे. हिंदू धर्म प्रथांमध्ये प्रत्येक
मंगलकार्य, धार्मिक कर्म, पूजा, उपासनेची
सुरुवात स्वतिक काढून केली जाते.
स्वस्तिकला देवी शक्ती, शुभ आणि मंगल
गोष्टींचे प्रतिक मानण्यात आले आहे.
शास्त्रामध्ये सांगण्यात आले आहे की...
स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवा: स्वस्ति न:
पूषा विश्ववेदा:।
स्वस्तिनस्ता रक्षो अरिष्टनेमि: स्वस्ति
नो बृहस्पर्तिदधातु।।
या मंत्रामध्ये चार वेळेस 'स्वस्ति' शब्द
स्वरुपात श्रीगणेशासोबत इंद्र, गरुड, पूषा
(सुर्य) आणि बृहस्पती यांचे ध्यान आणि
आवाहन करण्यात आले आहे.
- या मंगल चिन्हाचे गणेश उपासना, धन, वैभव
आणि ऐश्वर्याची देवी लक्ष्मीसोबत,
वहीखात्याच्या पूजन प्रथांमध्ये विशेष
स्थान आहे. चारही दिशांचे देवता, अग्नी,
इंद्र, वरुण आणि सोम पूजेसाठी तसेच
सप्तऋषींचा आशीर्वाद प्राप्त
करण्यासाठी स्वस्तिक काढले जाते. हे
चारही दिशा आणि जीवनचक्राचे
प्रतिक मानले जाते.
- घराची वास्तू ठीक करण्यासाठी
स्वस्तिक चिन्हाचा उपयोग केला जातो.
स्वस्तिक चिन्हाला भाग्यवर्धक वस्तूंमध्ये
समाविष्ट केले जाते. हे चिन्ह काढल्यास
नकारात्मक उर्जा घराबाहेर जाते.
घरामध्ये कोणत्याही प्रकारचा
वास्तुदोष असल्यास घराच्या मुख्य
दरवाजावर थोडेसे गोमित्र शिंपडून
दरवाजा स्वच्छ करून घ्यावा. त्यानंतर
कुंकुवाने स्वस्तिक काढावे. या उपायने
वास्तुदोष नष्ट होतात. हा उपाय केल्याने
आर्थिक अडचणही दूर होते
स्वस्तिक चिन्हाचा अविष्कार आर्य
लोकांनी केला आणि संपूर्ण विश्वात
याचा प्रसार झाला. आजपर्यंत प्रत्येक धर्म
आणि संस्कृतीमध्ये वेगवेगळ्या रुपात याचा
वापर केला गेला. काही धर्म आणि
समाजानी स्वस्तिकचा चुकीचा अर्थ
काढून याचा वाईट पद्धतीने वापर केला तर
काहींनी याचा सकारत्मक पद्धतीने
वापर केला. स्वस्तिक चिन्हाला केवळ
भारतातच नाही तर जगातील इतर
देशांमध्ये विभिन्न स्वरुपात पाहण्यात
आले. जर्मनी, युनान, अमेरिका, सिसली,
स्पेन, सिरीया तिब्बत, चीन, जपान,
फ्रांस, रोम, इजिप्त, ब्रिटन इ. देशांमध्ये
स्वस्तिक चिन्हाचा प्रसार कोणत्या न
कोणत्या स्वरुपात अवश्य पाहण्यास
मिळतो
शास्त्रानुसार स्वस्तिक परब्रह्म,
विघ्नहर्ता व मंगलमुर्ती श्रीगणेशाचे
साकार रूप आहे. स्वतिक चिन्हाचा
डावा हिस्सा 'गं' बीजमंत्र असून, जे
श्रीगणेशाचे स्थान मानले जाते. या
चिन्हामध्ये चार बिंदू काढले जातात,
यामध्ये गौरी, पृथ्वी, कूर्म (कासव) आणि
अनंत देवतांचा वास असतो असे मानले जाते
याचा उल्लेख  असुरांतक चक्र असा अथर्ववेदात आहे।